المطلق والمقيد

[صفى الدين]

السلام عليكم
قد يرد لفظ خاص بدون قيد فيسمى مطلقا لانه لم يقترن به قيد يقلل من شيوعه مثاله رجل وطالب وكتاب
وقد يرد معه قيد يقلل من شيوعه يسمى مقيدا مثل رجل مصرى وطالب مجتهد وكتاب تاريخ
والاصل فى عهذه المسالة ان يظل المطلق على اطلاقه حتى ياتى ما يقيده ويظل المقيد على قيده
لكن قد يرد اللفظ مرتين فى موضوعين مطلق فى موضع ومقيد فى موضع اخر فهل يحمل المطلق على المقيد او يعمل بالمطلق كما هو وارد فى موضعه الاول وبالمقيد فى الموضع الاخر؟؟
وللاجابة عن هذا نقول ان الاطلاق والتقيد تعرض له صور عديدة لان هذا الاطلاق والتقيد تارة يكون فى الحكم وتارة يكون فى السبب
فاذا كان الاطلاق والتقيد فى الحكم فله صور اربع هى:
1- اتحاد الموضوع واتحاد الحكم فى الواقعتين
2-اختلاف الموضوع واختلاف الحكم فى الواقعتين
3-اختلاف الموضوع واتحاد الحكم فى الواقعتين
4-اتحاد الموضوع واختلاف الحكم فى الواقعتين
واذا كان الاطلاق والتقيد فى السبب فله صورة واحدة فتكون مجموع صور الاطلاق والتقيد فى السبب فله صورة واحدة فتكون مجموع صور الاطلاق والتقيد خمسة فقط لكل حالة نمط معين ووضع خاص
يتبع بالبيان